Бо ибтикори Раёсати МДТ “Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода” дар толори “Арғунун” — и донишкада чорабинии бошукӯҳи фарҳангӣ — консерти Аълочии фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон, муаллима Фирӯза Комилова ва донишҷӯи соли дуюми Академияи мусиқӣ ба номи Гнесинихи шаҳри Москва Зарнисор Набиева бо унвони “Навои арғунун” баргузор гардид.
Дар ҳамоиши фарҳангӣ намояндагони корпусҳои дипломатии муқими Душанбе, аз ҷумла сафирони фавқулода ва мухтори Федератсияи Русия, ҷумҳуриҳои Қазоқистон, Ӯзбекистон, Озарбойҷон, Украина, Туркманистон бо аҳли байташон, созмонҳои байналмилалӣ, вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, оҳангсозону санъатшиносон, ҳайати профессорону устодон, донишҷӯён ва дигар ҳаводорони сози арғунун иштирок доштанд.
Дар оғоз наворе аз лаҳзаҳои ташрифи Президенти кишвар ба донишкада ва мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтани толори “Арғунун” нишон дода шуданд, ки дар хазинаи тиллоии таърихи фарҳангу санъати мамлакат ҳамчун хотироти хуш барои дилбастагони имрӯзу ояндаи навои арғунун қарнҳо маҳфуз мемонанд. Аз симои Сарвари давлат ва иштирокдорон маълум буд, ки онҳо он рӯзи барои фарҳанги миллати куҳанбунёди мо шарифро бо ҳувияти баланди ватанпарастӣ ва чашмчории лабрез аз нангу ори ориёӣ солҳои зиёд интизор буданд. Фараҳмандӣ, ифтихор, табассумҳои саршор аз ҷӯшиши эҳсоси ботини пок ва истиқболи гарм гувоҳи фарҳангпарварии ҳамагон буд.
Ректори донишкада, доктори илмҳои филологӣ, профессор Низомӣ Муҳриддин Зайниддин ҳозиринро ба ин боргоҳи фарҳангу санъат ва ҳунари воло бо забонҳои тоҷикӣ ва русӣ хайрамақдам гуфта, ташрифашонро мояи ифтихори ҳайати профессорону устодон ва донишҷӯёни донишкада унвон намуд. Мавсуф бо қаноатмандӣ иброз дошт, ки ин толори консертии бошукӯҳ ва сози мусиқии арғунун маҳз бо ибтикори Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, 26-уми июни соли 2011 мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифта буд. Дар ҳамон чорабинии фарҳангӣ низ намояндагони корпусҳои дипломатии муқими Душанбе, вакилони порлумон, арғунуннавозони машҳур, аз қабили ҳунарпешагони мардумии Федератсияи Россия, профессорон Абдуллин Рубин Кабирович ва Шишханова Любов Башировна ширкат доштанд.
Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон дар маросими ифтитоҳои толори консертӣ ва сози арғунун, аз ҷумла зикр карда буданд, ки: «Имрӯз мо шоҳиди воқеаи гуворою хотирмон, яъне аввалин маротиба садо додани Суруди миллии Тоҷикистон бо ҳамовозии сози арғунун шудем. Ин амр маънои онро дорад, ки минбаъд бо ин сози бузург на танҳо мусиқии классикони ҷаҳонӣ, балки суруду таронаҳои тоҷикӣ низ иҷро мегарданд ва навои рӯҳафзои сози арғунун дар фазои фарҳангии Тоҷикистони соҳибистиқлол танинандоз хоҳад гардид».
Ректори донишкада зикр намуд, ки ин ҳадяи беназири Пешвои миллат ба аҳли фарҳангу санъати кишвар гувоҳи ғамхориҳои ҳамешагии роҳбарияти олии мамлакат буда, ба рушду такомули минбаъдаи фарҳанги миллӣ, хосса сози арғунун шароити мусоид фароҳам овард. Воқеан, сози арғунун таърихи хеле қадима дошта, маҳсули ҳамгироии тамаддунҳои Ғарбу Шарқ мебошад. Дар ин маврид мо ҳамчун ворисони яке аз саромадони бузурги олами мусиқӣ Борбади Марвазӣ бо ифтихор ба ёд меорем, ки дар фарҳангу луғатномаҳо, рисолаҳои мусиқӣ ва ашъори шоирони бузурги мо, аз ҷумла «Бурҳони қотеъ», «Гиёс-ул-луғот», «Фарҳанги Онандроҷ», ҳамчунин дар нигоштаҳои Фаррухӣ, Манучеҳрӣ, Хоқонии Шервонӣ, Абусаиди Абулхайр, Мавлавӣ, Саъдӣ дар мавриди сози арғунун ишораҳои зиёде ба мушоҳида мерасанд. Чунончи, дар луғати «Бурҳони қотеъ» дар ин маврид омадааст: «Арғунун созу овози ҳафтод духтари хонанда ва созанда аст, ки ҳар як чизро ба якбор ва ба як оҳанг бихонанд ва бинавозанд. Ва он се анбони бузург дошта, аз пӯсти говмеш таҳия гардад».
Ба ақидаи баъзе аз донишмандон, сози арғунун ба сози нафасии найи анбони тоҷикон шабоҳати бисёр дорад. Мусаллам аст, ки дар тӯли асрҳо сози арғунун аз ҷониби ҳунармандони мо такмил ёфта, дар байни асбобҳои мусиқии миллӣ мақоми шоиста пайдо кард.
Ҳамин тариқ, сози арғунун дар кишвари мо аз нав эҳё гардида, он дар чорабиниҳои сатҳи ҷумҳуриявию байналмилалӣ аз тарафи арғунуннавозони маъруф навохта шуд. Соли 2017 бори нахуст дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Фестивали байналмилалии мусиқӣ бо унвони «Садои дилрабои арғунун» доир карда шуд, ки дар он арғунуннавозон -ректори Консерваторияи давлатии шаҳри Қазон ба номи Н. Г. Жиганов, Ҳунарманди мардумии Федератсияи Россия ва Тотористон, профессор Рубин Абдуллин, дотсенти Консерваторияи давлатии Новосибирск ба номи М. Глинка Наталя Богинская, профессори Консерваторияи давлатии миллии Қазоқистон ба номи Қурмангази, Ҳунарманди хизматнишондодаи Ҷумҳурии Қазоқистон, дорандаи ордени «Курмет», профессор Габит Несипбаев, дотсенти Консерваторияи Қирғизистон ба номи К. Молдобасанов Виктория Василева, омӯзгори мактаби шаҳри Родгавуи Олмон Зулфия Халилова ва донишҷӯи бахши 5-уми Консерваторияи давлатии Қазон ба номи Н. Г. Жиганов Фарида Нуруллоева иштирок ва ҳунарнамоӣ карданд. Инчунин, соли 2019 арғунуннаввози машҳур, ғолиби чандин фестивалҳои байналмилалӣ Авраменко Евгений Юревич аз шаҳри Калинингради Федератсияи Россия ба донишкада ташриф оварда, 2 консерти ҳунарӣ барои калонсолону хурдсолон ва дарси маҳорат барои омӯзгорону донишҷӯён баргузор намуд.
Барномаи асосии консертӣ бо сурудани шеъри “Тоҷикистони”- и Шоири халқии Тоҷикистон Низом Қосим аз тарафи хори умумии факултаи мусиқӣ- омӯзгории донишкада оғоз гардида, сипас муаллимаи донишкада Фирӯза Комилова ва донишҷӯи соли дуюми Академияи мусиқӣ ба номи Гнесинихи шаҳри Москва Зарнисор Набиева аз эҷодиёти композиторони сатҳи ҷаҳонӣ И. С. Бах, Л. К. Дакэн, Д. Скарлати, М. Мангани, Г. Пуняни, Г. Ф. Гендел ва дигарон оҳангҳои марғуберо бо истифода аз сози арғунун пешкаши ҳозирин гардонданд. Инчунин, шеъри “Дилбари тоҷик”-и шоири шаҳири тоҷик Саидалӣ Маъмур дар иҷрои мудири кафедраи фортепиано ва гузориши овоз Акрам Мирзоев дар радифи оҳанги дилнавози арғунун садо дода, дили ҳозиринро тасхир намуд.
Дар толор, ки намояндагони миллатҳои гуногун ҳузур доштанд, ҳунарнамоии онҳоро бо кафкӯбиҳои бардавом ва тақдим намудани гулҳои зиёд истиқбол гирифтанд. Ин аз он шаҳодат медод, ки сози арғунун ҳанӯз ҳам дар байни мардум ҳаводорони зиёд дошта, ба таъбири Пешвои миллат “ҳамгироии тамаддунҳои Ғарбу Шарқ” — ро ба вуҷуд овардааст.
Додоҷон РӮЗИЕВ
